การคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาเป็นภาษีที่บุคคลธรรมดาต้องชำระให้กับรัฐจากเงินได้ที่ได้รับในระหว่างปีภาษี การทำความเข้าใจเกี่ยวกับการคำนวณภาษีจะช่วยให้เราสามารถวางแผนทางการเงินและชำระภาษีได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย
เงินได้พึงประเมิน 8 ประเภท และอัตราค่าใช้จ่ายที่หักได้
เงินได้พึงประเมินแบ่งออกเป็น 8 ประเภท พร้อมอัตราค่าใช้จ่ายที่สามารถหักได้ ดังนี้:
ประเภทที่ 1: เงินได้จากการจ้างแรงงาน
รายการเงินได้:
- เงินเดือน ค่าจ้าง ค่าตอบแทน ค่าล่วงเวลา
- โบนัส คอมมิชชั่น ค่าครองชีพ เบี้ยขยัน เบี้ยเลี้ยง
- ประโยชน์ตอบแทนอื่นๆ เช่น ค่าที่พัก ค่ารถ ค่าน้ำมัน
อัตราค่าใช้จ่าย: 50% ไม่เกิน 100,000 บาท หากมีเงินได้ประเภทที่ 1 และ 2 ให้นำมารวมกัน แต่หักได้ไม่เกิน 100,000 บาท
ประเภทที่ 2: เงินได้จากการรับเหมาแรงงาน
รายการเงินได้:
- เงินได้จากการรับเหมาก่อสร้าง หรือจากการรับทำงานให้
- ค่าธรรมเนียม ค่านายหน้า เบี้ยประชุม
อัตราค่าใช้จ่าย: 50% ไม่เกิน 100,000 บาท หรือตามจริง
ประเภทที่ 3: เงินได้จากคุณสมบัติส่วนบุคคล
รายการเงินได้:
- ค่าแห่งกู๊ดวิลล์ ค่าลิขสิทธิ์
- สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า
- สิทธิอย่างอื่น
อัตราค่าใช้จ่าย: 50% ไม่เกิน 100,000 บาท หรือตามจริง
ประเภทที่ 4: เงินได้จากการลงทุน
รายการเงินได้:
- ดอกเบี้ย เงินปันผล ส่วนแบ่งกำไร เงินปันผลสหกรณ์
อัตราค่าใช้จ่าย: หักค่าใช้จ่ายไม่ได้
ประเภทที่ 5: เงินได้จากการให้เช่าทรัพย์สิน
รายการเงินได้:
- ค่าเช่าที่ดิน บ้าน อาคาร โรงเรือน โรงแรม ลิงแอง
- ค่าเช่าทรัพย์สินอื่นๆ เช่น รถยนต์ เครื่องจักร
- ค่าเช่าซื้อ การผิดสัญญาเช่าซื้อ
- ยานพาหนะ และทรัพย์สินอื่น
อัตราค่าใช้จ่าย: ตามอัตราหรือตามจริง
- บ้าน โรงเรือน ลิงแอง สิ่งปลูกสร้าง: 30%
- กิจการโรคศิลป์ในการเกษตร: 20%
- ยานพาหนะ: 30%
- ทรัพย์สินอื่น: 10%
ประเภทที่ 6: เงินได้จากวิชาชีพอิสระ
รายการเงินได้:
- วิชาชีพกฎหมาย (ทนายความ วิคราการ ลทกษณ์ นักกฎหมาย นักข่าว)
- การประกอบโรคศิลป์ (แพทย์ พยาบาล)
- วิศวกรรม สถาปัตยกรรม
- การบัญชี ศิลปกรรม
อัตราค่าใช้จ่าย: ตามอัตราหรือตามจริง
- ประกอบโรคศิลป์: 60%
- กฎหมาย วิศวกรรม สถาปัตยกรรม การบัญชี ศิลปกรรม: 30%
ประเภทที่ 7: เงินได้จากการรับเหมาก่อสร้าง
รายการเงินได้:
- รับเหมาก่อสร้าง ที่ผู้รับเหมาต้องลงทุนด้วยวัสดุอุปกรณ์ในส่วนสำคัญ
อัตราค่าใช้จ่าย: ตามอัตราหรือตามจริง 60%
ประเภทที่ 8: เงินได้อื่นๆ
รายการเงินได้:
- เงินได้จากธุรกิจ การพาณิชย์ อุตสาหกรรม การเกษตร การขนส่ง
- การขายอสังหาริมทรัพย์
- เงินได้ประเภทอื่นๆ นอกจากประเภทที่ 1-7
อัตราค่าใช้จ่าย: ตามอัตราหรือตามจริง 40% และ 60% (แล้วแต่กรณี)
ตารางสรุปเงินได้พึงประเมิน 8 ประเภท
| ประเภท | รายละเอียดเงินได้ | อัตราค่าใช้จ่าย | ข้อจำกัด |
|---|---|---|---|
| ประเภทที่ 1 | เงินเดือน ค่าจ้าง โบนัส เบี้ยเลี้ยง | 50% | ไม่เกิน 100,000 บาท |
| ประเภทที่ 2 | ค่าธรรมเนียม ค่านายหน้า เบี้ยประชุม | 50% | รวมกับประเภทที่ 1 ไม่เกิน 100,000 บาท |
| ประเภทที่ 3 | ค่าลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร กู๊ดวิลล์ | 50% | ไม่เกิน 100,000 บาท หรือตามจริง |
| ประเภทที่ 4 | ดอกเบี้ย เงินปันผล ส่วนแบ่งกำไร | หักไม่ได้ | – |
| ประเภทที่ 5 | ค่าเช่าทรัพย์สิน | 10%-30% | ตามประเภททรัพย์สิน |
| ประเภทที่ 6 | วิชาชีพอิสระ | 30%-60% | ตามประเภทวิชาชีพ |
| ประเภทที่ 7 | รับเหมาก่อสร้าง | 60% | หรือตามจริง |
| ประเภทที่ 8 | ธุรกิจ พาณิชย์ อุตสาหกรรม | ตามจริง/40%/60% | แล้วแต่กรณี |
หมายเหตุสำคัญ
- ตามจริง หมายถึง สามารถเลือกใช้ค่าใช้จ่ายจริงแทนอัตราที่กำหนดได้ (แต่ต้องมีหลักฐาน)
- ประเภทที่ 1 และ 2 เมื่อรวมกันแล้ว หักค่าใช้จ่ายได้สูงสุดไม่เกิน 100,000 บาท
- ประเภทที่ 4 เป็นเงินได้ที่ไม่สามารถหักค่าใช้จ่ายใดๆ ได้เลย
ค่าใช้จ่ายที่สามารถหักได้
ค่าใช้จ่ายส่วนตัว (ค่าลดหย่อน)
- ค่าลดหย่อนส่วนตัว: 60,000 บาท/ปี
- ค่าลดหย่อนคู่สมรส: 60,000 บาท/ปี
- ค่าลดหย่อนบุตร: 30,000 บาท/คน (ไม่เกิน 3 คน)
- ค่าลดหย่อนบิดามารดา: 30,000 บาท/คน
ค่าใช้จ่ายเพื่อการศึกษา
- ค่าเล่าเรียนบุตร: สูงสุด 2,000 บาท/คน
- ค่าซื้อหนังสือ อุปกรณ์การศึกษา
- ค่าเล่าเรียนตนเอง: สูงสุด 100,000 บาท
ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ
- ค่ารักษาพยาบาล
- ค่าประกันสุขภาพ: สูงสุด 25,000 บาท/ปี
- ค่าตรวจสุขภาพประจำปี: สูงสุด 30,000 บาท/ปี
เงินสมทบกองทุน
- กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ
- กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (RMF): สูงสุด 500,000 บาท/ปี
- กองทุนรวมหุ้นระยะยาว (LTF)
อัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา
การคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาใช้อัตราภาษีแบบขั้นบันได ดังนี้:
| รายได้สุทธิต่อปี | อัตราภาษี |
|---|---|
| 0 – 150,000 บาท | ยกเว้นภาษี |
| 150,001 – 300,000 บาท | 5% |
| 300,001 – 500,000 บาท | 10% |
| 500,001 – 750,000 บาท | 15% |
| 750,001 – 1,000,000 บาท | 20% |
| 1,000,001 – 2,000,000 บาท | 25% |
| 2,000,001 – 5,000,000 บาท | 30% |
| เกิน 5,000,000 บาท | 35% |
วิธีการคำนวณ
ขั้นตอนการคำนวณ
1. คำนวณรายได้รวม
รวมรายได้ทุกประเภทที่ได้รับในปีภาษี
รวมรายได้ทุกประเภทที่ได้รับในปีภาษี
2. หักค่าใช้จ่าย
หักค่าใช้จ่ายที่จำเป็นและสมควร
หักค่าลดหย่อนต่างๆ
หักค่าใช้จ่ายที่จำเป็นและสมควร
หักค่าลดหย่อนต่างๆ
3. คำนวณรายได้สุทธิ
รายได้สุทธิ = รายได้รวม – ค่าใช้จ่าย – ค่าลดหย่อน
รายได้สุทธิ = รายได้รวม – ค่าใช้จ่าย – ค่าลดหย่อน
4. คำนวณภาษี
ใช้อัตราภาษีแบบขั้นบันได
ใช้อัตราภาษีแบบขั้นบันได
5. หักภาษีที่หักไว้ ณ ที่จ่าย
คำนวณภาษีที่ต้องชำระเพิ่มเติมหรือได้รับคืน
คำนวณภาษีที่ต้องชำระเพิ่มเติมหรือได้รับคืน
ตัวอย่างการคำนวณ
ตัวอย่างการคำนวณ
สมมติ: นายก มีรายได้ดังนี้
- เงินเดือน: 600,000 บาท/ปี
- ดอกเบี้ยเงินฝาก: 50,000 บาท/ปี
- รายได้รวม: 650,000 บาท
ค่าลดหย่อน:
- ค่าลดหย่อ
