จุดความรับผิดในการเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม (Tax Point)
ทำความเข้าใจเรื่อง Tax Point คืออะไร?
Tax Point หรือจุดความรับผิดในการเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม คือ จุดที่กฎหมายกำหนดให้ผู้ประกอบการมีภาระภาษีเกิดขึ้น ทำให้เกิดสิทธิและหน้าที่ในการเรียกเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) จากผู้ซื้อหรือผู้รับบริการ การรู้ว่า Tax Point เกิดขึ้นเมื่อไหร่มีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะเป็นตัวกำหนดว่าผู้ประกอบการต้องออกใบกำกับภาษี นำส่งภาษีมูลค่าเพิ่ม และรายงานภาษีในรอบระยะเวลาใด หากทำไม่ถูกต้องอาจส่งผลให้เกิดปัญหาทางภาษี เช่น การเสียเบี้ยปรับ เงินเพิ่ม หรือถูกประเมินภาษีย้อนหลัง บทความนี้จะอธิบาย Tax Point ในธุรกิจประเภทต่างๆ อย่างละเอียด เพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถปฏิบัติตามกฎหมายได้อย่างถูกต้องจุดความรับผิดในการเสียภาษีมูลค่าเพิ่มแบ่งตามประเภทธุรกิจ
จุดความรับผิดในการเสียภาษีมูลค่าเพิ่มแตกต่างกันไปตามประเภทของธุรกิจ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก ดังนี้:1. ธุรกิจการขายสินค้า
การขายสินค้า หมายถึง การจำหน่าย จ่าย โอนสินค้า ไม่ว่าจะมีประโยชน์หรือค่าตอบแทนหรือไม่ก็ตาม ธุรกิจขายสินค้าสามารถแบ่งย่อยได้ดังนี้1.1 การขายสินค้าทั่วไป
Tax Point เกิดเมื่อ: ส่งมอบสินค้า
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้เกิดขึ้นก่อนการส่งมอบสินค้า ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อ:
- โอนกรรมสิทธิ์สินค้า หรือ
- ได้รับชำระค่าสินค้า หรือ
- ได้ออกใบกำกับภาษี
1.2 การขายสินค้าตามสัญญาเช่าหรือสัญญาซื้อขายผ่อนชำระ
Tax Point เกิดเมื่อ: ถึงกำหนดชำระตามงวดแต่ละงวด
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้เกิดขึ้นก่อนกำหนดชำระราคาแต่ละงวด ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อ:
- ได้รับชำระค่าสินค้า หรือ
- ได้ออกใบกำกับภาษี
1.3 การขายสินค้าโดยมีการแต่งตั้งตัวแทนเพื่อขาย
Tax Point เกิดเมื่อ: ตัวแทนได้ส่งมอบสินค้าให้แก่ผู้ซื้อ
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้เกิดขึ้นก่อนส่งมอบสินค้า ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อ:
- ตัวแทนได้โอนกรรมสิทธิ์สินค้าให้ผู้ซื้อ หรือ
- ตัวแทนได้รับชำระราคาสินค้า หรือ
- ตัวแทนได้ออกใบกำกับภาษี หรือ
- ได้มีการนำสินค้าไปใช้ไม่ว่าโดยตัวแทนหรือบุคคลอื่น
1.4 การขายสินค้าโดยการส่งออก
Tax Point เกิดเมื่อ:
- การส่งออกสินค้าทั่วไป: เมื่อมีการชำระอากรขาออก วางหลักประกันขาออก หรือจัดให้มีผู้ค้ำประกันขาออก (กรณีไม่เสียอากรขาออกหรือได้รับยกเว้น ให้ถือว่า Tax Point เกิดในวันที่มีการออกใบขนสินค้าขาออก)
- การส่งออกโดยนำสินค้าเข้าไปในเขตปลอดอากร: เมื่อมีการนำสินค้าในราชอาณาจักรเข้าไปในเขตปลอดอากร
- การส่งออกที่สินค้าอยู่ในคลังสินค้าทัณฑ์บน: เกิดพร้อมกับความรับผิดตามกฎหมายว่าด้วยศุลกากร
1.5 การขายสินค้าที่เสียภาษีมูลค่าเพิ่มในอัตราร้อยละ 0
Tax Point เกิดเมื่อ: มีการโอนกรรมสิทธิ์สินค้าภายหลัง ซึ่งทำให้ผู้รับโอนมีหน้าที่ต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม
2. ธุรกิจบริการ
2.1 การให้บริการทั่วไป
Tax Point เกิดเมื่อ: ได้รับชำระราคาค่าบริการ
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้เกิดขึ้นก่อนชำระค่าบริการ ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อ:
- ได้ออกใบกำกับภาษี หรือ
- ได้ใช้บริการนั้น ไม่ว่าจะด้วยตนเองหรือบุคคลอื่น
2.2 การให้บริการตามสัญญาที่กำหนดค่าตอบแทนตามส่วนของบริการ
Tax Point เกิดเมื่อ: ได้รับชำระราคาค่าบริการตามส่วนของบริการที่สิ้นสุดลง
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้เกิดขึ้นก่อนได้รับชำระราคาค่าบริการ ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อ:
- ได้ออกใบกำกับภาษี หรือ
- ได้ใช้บริการไม่ว่าโดยตนเองหรือบุคคลอื่น
2.3 การให้บริการที่ทำในต่างประเทศและได้มีการใช้บริการในประเทศไทย
Tax Point เกิดเมื่อ: มีการชำระค่าบริการทั้งหมดหรือบางส่วน แล้วแต่กรณี
2.4 การให้บริการที่เสียภาษีมูลค่าเพิ่มในอัตราร้อยละ 0
Tax Point เกิดเมื่อ: ได้รับชำระค่าบริการ (กรณีที่มีการโอนสิทธิในบริการให้แก่ผู้รับโอนที่มีหน้าที่เสียภาษีมูลค่าเพิ่ม)
3. ธุรกิจนำเข้า
3.1 การนำเข้าสินค้าทั่วไป
Tax Point เกิดเมื่อ: มีการชำระอากรขาเข้า วางหลักประกันอากรขาเข้า หรือจัดให้มีผู้ค้ำประกันอากรขาเข้า (กรณีไม่ต้องเสียอากรขาเข้า Tax Point เกิดในวันที่มีการออกใบขนสินค้าของกรมศุลกากร)
3.2 การนำเข้าสินค้าในราชอาณาจักรเข้าไปในเขตปลอดอากร แล้วนำออกโดยมิใช่เพื่อส่งออก
Tax Point เกิดเมื่อ: วันที่นำสินค้าออกจากเขตปลอดอากร
3.3 การนำเข้าสินค้าในกรณีของตกค้างตามกฎหมายศุลกากร
Tax Point เกิดเมื่อ: ทางราชการได้ขายทอดตลาดหรือขายโดยวิธีอื่น
3.4 การนำเข้าสินค้าที่ได้รับยกเว้นอากรตามพิกัดอัตราศุลกากร
Tax Point เกิดเมื่อ: พร้อมกับความรับผิดตามกฎหมายว่าด้วยพิกัดอัตราศุลกากร (กรณีภายหลังสินค้าต้องเสียอากร)
4. การขายสินค้าหรือให้บริการอื่นๆ
4.1 การขายกระแสไฟฟ้า น้ำประปา หรือสินค้าที่มีลักษณะทำนองเดียวกัน
Tax Point เกิดเมื่อ: ได้รับชำระค่าสินค้า หรือเมื่อออกใบกำกับภาษี (หากมีการออกใบกำกับภาษีก่อนได้รับชำระค่าสินค้า)
4.2 การขายสินค้าที่ไม่มีรูปร่าง
Tax Point เกิดเมื่อ: ได้รับชำระราคาสินค้า
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้เกิดขึ้นก่อนได้รับชำระค่าสินค้า ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อ:
- โอนกรรมสิทธิ์สินค้า หรือ
- ได้ออกใบกำกับภาษี
4.3 การขายสินค้าหรือให้บริการด้วยเครื่องอัตโนมัติ
Tax Point เกิดเมื่อ: นำเหรียญ บัตร หรือสิ่งอื่นในลักษณะทำนองเดียวกันออกจากเครื่องอัตโนมัติ
4.4 การขายสินค้าโดยชำระค่าสินค้าด้วยบัตรเครดิต
Tax Point เกิดเมื่อ: ส่งมอบสินค้า
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้ ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อได้กระทำการนั้นๆ:
- โอนกรรมสิทธิ์สินค้า หรือ
- เมื่อมีการออกหลักฐานการใช้บัตรเครดิต หรือ
- ได้ออกใบกำกับภาษี
4.5 การให้บริการโดยชำระค่าบริการด้วยบัตรเครดิต
Tax Point เกิดเมื่อ: มีการออกหลักฐานการใช้บัตรเครดิต (หรือเมื่อออกใบกำกับภาษี หากออกก่อนการออกหลักฐานการใช้บัตรเครดิต)
4.6 การขายสินค้าตามสัญญาจะขายสินค้า
Tax Point เกิดเมื่อ: ส่งมอบสินค้า
ยกเว้น หากมีการกระทำต่อไปนี้ ให้ถือว่า Tax Point เกิดเมื่อได้กระทำการนั้นๆ:
- โอนกรรมสิทธิ์สินค้า หรือ
- ได้รับชำระราคาสินค้า หรือ
- ได้ออกใบกำกับภาษี
4.7 การนำสินค้าไปใช้โดยตนเองหรือบุคคลอื่น
Tax Point เกิดเมื่อ: นำสินค้าไปใช้หรือส่งมอบสินค้าให้บุคคลอื่นไปใช้
4.8 สินค้าขาดจากรายงานสินค้าและวัตถุดิบ
Tax Point เกิดเมื่อ: มีการตรวจพบ
4.9 กรณีเลิกประกอบกิจการและมีสินค้าคงเหลือหรือทรัพย์สิน
Tax Point เกิดเมื่อ: เลิกประกอบกิจการหรือแจ้งเลิกประกอบกิจการ
4.10 กรณีถูกถอนทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่มและมีสินค้าคงเหลือหรือทรัพย์สิน
Tax Point เกิดเมื่อ:
- วันที่ได้รับแจ้งคำสั่งถอนทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม หรือ
- วันที่ได้รับแจ้งการเพิกถอนทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม
ข้อสังเกตสำคัญเกี่ยวกับ Tax Point กรณีชำระด้วยเช็ค
กรณีชำระค่าสินค้าหรือบริการด้วยเช็ค
- เช็คลงวันที่ก่อนส่งมอบสินค้าหรือก่อนโอนกรรมสิทธิ์: Tax Point คือวันที่ลงในเช็ค ผู้ประกอบการต้องออกใบกำกับภาษีและใบรับตามวันที่ลงในเช็ค
- เช็คลงวันที่ที่ผ่านมาแล้ว: โดยทั่วไปให้ออกใบกำกับภาษีและใบรับตามวันที่ลงในเช็ค
ยกเว้น ในกรณีต่อไปนี้ ให้ออกใบกำกับภาษีและใบรับตามวันที่ได้รับมอบเช็ค:
- กรณีรัฐบาล องค์การรัฐบาล เทศบาล สุขาภิบาล หรือองค์การบริหารราชการส่วนท้องถิ่นเป็นผู้ออกเช็ค
- กรณีผู้ออกเช็คเป็นบุคคลธรรมดา บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล ซึ่งได้ออกเอกสารรับรองว่าได้ส่งมอบเช็คให้แก่ผู้ประกอบการในวันเดือนปีใด และได้ส่งมอบเอกสารดังกล่าวในวันเดียวกันกับที่ส่งมอบเช็ค
ตารางเปรียบเทียบจุดความรับผิดในการเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม (Tax Point)
1. ธุรกิจการขายสินค้า
ประเภทการขาย | Tax Point เกิดเมื่อ | ข้อยกเว้น (Tax Point เกิดเมื่อมีกรณีเหล่านี้ก่อน) |
---|---|---|
1.1 การขายสินค้าทั่วไป | เมื่อส่งมอบสินค้า |
|
1.2 การขายตามสัญญาเช่าซื้อ/ผ่อนชำระ | เมื่อถึงกำหนดชำระตามงวดแต่ละงวด |
|
1.3 การขายผ่านตัวแทน | เมื่อตัวแทนส่งมอบสินค้าให้ผู้ซื้อ |
|
1.4 การส่งออก |
|
– |
1.5 การขายอัตรา 0% แล้วโอนกรรมสิทธิ์ภายหลัง | เมื่อมีการโอนกรรมสิทธิ์สินค้า | – |
2. ธุรกิจบริการ
ประเภทการบริการ | Tax Point เกิดเมื่อ | ข้อยกเว้น (Tax Point เกิดเมื่อมีกรณีเหล่านี้ก่อน) |
---|---|---|
2.1 การให้บริการทั่วไป | เมื่อได้รับชำระค่าบริการ |
|
2.2 บริการตามสัญญาแบ่งส่วน | เมื่อได้รับชำระค่าบริการตามส่วนที่สิ้นสุด |
|
2.3 บริการทำในต่างประเทศแต่ใช้ในไทย | เมื่อมีการชำระค่าบริการ (ทั้งหมด/บางส่วน) | – |
2.4 บริการอัตรา 0% แล้วโอนสิทธิภายหลัง | เมื่อได้รับชำระค่าบริการ | – |
3. ธุรกิจนำเข้า
ประเภทการนำเข้า | Tax Point เกิดเมื่อ | ข้อยกเว้น |
---|---|---|
3.1 การนำเข้าทั่วไป | เมื่อชำระอากรขาเข้า/วางหลักประกัน/มีผู้ค้ำประกัน (กรณีไม่ต้องเสียอากร: วันออกใบขนสินค้า) | – |
3.2 นำเข้าเขตปลอดอากร แล้วนำออก | วันที่นำสินค้าออกจากเขตปลอดอากร | – |
3.3 ของตกค้างตามกฎหมายศุลกากร | เมื่อราชการขายทอดตลาดหรือขายโดยวิธีอื่น | – |
3.4 นำเข้าได้ยกเว้นอากร แต่ภายหลังต้องเสีย | พร้อมกับความรับผิดตามกฎหมายพิกัดอัตราศุลกากร | – |
4. การขายสินค้าหรือให้บริการอื่นๆ
ประเภทธุรกิจ | Tax Point เกิดเมื่อ | ข้อยกเว้น |
---|---|---|
4.1 ขายไฟฟ้า น้ำประปา | เมื่อได้รับชำระค่าสินค้า | ออกใบกำกับภาษีก่อนได้รับชำระ: เมื่อออกใบกำกับภาษี |
4.2 ขายสินค้าไม่มีรูปร่าง | เมื่อได้รับชำระราคาสินค้า |
|
4.3 ขายผ่านเครื่องอัตโนมัติ | เมื่อนำเหรียญ/บัตรออกจากเครื่อง | – |
4.4 ขายโดยชำระด้วยบัตรเครดิต | เมื่อส่งมอบสินค้า | โอนกรรมสิทธิ์ |
สรุป: ความสำคัญของการเข้าใจ Tax Point
การเข้าใจ Tax Point อย่างถูกต้องมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการบริหารจัดการภาษีมูลค่าเพิ่มของธุรกิจ เนื่องจาก:- การออกใบกำกับภาษี: ผู้ประกอบการต้องออกใบกำกับภาษีให้ถูกต้องตาม Tax Point
- การนำส่งภาษี: ต้องนำส่งภาษีมูลค่าเพิ่มตามรอบระยะเวลาที่ Tax Point เกิดขึ้น
- หลีกเลี่ยงบทลงโทษ: การเข้าใจ Tax Point ช่วยให้หลีกเลี่ยงการเสียเบี้ยปรับ เงินเพิ่ม หรือการประเมินภาษีย้อนหลัง